Tuntutan Nafkah

Dalam kes perceraian, antara isu paling penting ialah tuntutan nafkah anak. Ramai ibu yang terpaksa menanggung beban kewangan selepas perpisahan tanpa sedar bahawa undang-undang Syariah memberikan mereka hak untuk menuntut nafkah anak daripada bekas suami. Artikel ini menerangkan tanggungjawab nafkah, proses tuntutan di mahkamah, dan hak anak yang dijamin oleh undang-undang Islam di Malaysia.

Apa Itu Nafkah Anak?

Nafkah anak merujuk kepada kewajipan bapa menyediakan keperluan asas seperti makanan, pakaian, tempat tinggal, pendidikan dan kesihatan anak. Dalam Islam, tanggungjawab ini tidak terhenti walaupun selepas perceraian.

Mahkamah Syariah menegaskan bahawa nafkah adalah hak anak, bukan hak ibu atau bapa — maka ia tidak boleh digugurkan atau diabaikan tanpa sebab yang sah.

Siapa Boleh Buat Tuntutan Nafkah Anak? 

Tuntutan nafkah anak boleh dibuat oleh:

1. Ibu atau penjaga sah anak – sebagai wakil bagi anak di bawah umur.
   
2. Anak sendiri – jika sudah dewasa tetapi masih menuntut pendidikan dan belum mampu menyara diri.

    

Dalam konteks undang-undang, tuntutan nafkah anak difailkan di Mahkamah Syariah di tempat tinggal anak atau tempat bapa bermastautin.

Tanggungjawab Bapa Selepas Perceraian 

Islam menegaskan bahawa seorang bapa wajib terus menanggung nafkah anak walaupun sudah bercerai. Ini termasuk:

• Makanan dan pakaian harian
  
• Tempat tinggal yang selamat dan sesuai
  
• Pendidikan formal dan agama
  
• Perubatan dan rawatan kesihatan

   

Kegagalan menunaikan tanggungjawab ini boleh membawa kepada tindakan mahkamah, termasuk arahan potongan gaji, perintah komital (penjara), atau sitaan harta.

“Dan kewajipan ayah memberi makan dan pakaian kepada ibu dengan cara yang baik.”
(Surah al-Baqarah: 233)

Bagaimana Proses Tuntutan Nafkah Anak Dilakukan? 

Langkah 1: Failkan Permohonan di Mahkamah Syariah 

Ibu atau penjaga perlu mengemukakan permohonan rasmi di Mahkamah Syariah dengan mengisi borang dan melampirkan dokumen seperti:

• Sijil nikah & sijil cerai
  
• Sijil kelahiran anak
  
• Salinan kad pengenalan kedua-dua pihak
  
• Bukti pendapatan atau kos perbelanjaan anak
  

Langkah 2: Sebutan Kes & Sulh (Mediasi) 

Mahkamah akan menetapkan tarikh sebutan kes dan biasanya mengarahkan sesi sulh (perbincangan damai) antara ibu dan bapa untuk mencari penyelesaian tanpa bicara penuh.

Langkah 3: Perbicaraan dan Keputusan 

Jika persetujuan gagal dicapai, kes akan dibicarakan. Pihak ibu perlu menunjukkan bukti kos sebenar anak, manakala bapa menunjukkan kemampuan kewangan.
Hakim akan menilai dan mengeluarkan Perintah Nafkah Anak berdasarkan keperluan dan kemampuan.

Penentuan Jumlah Nafkah Anak 

Tiada kadar tetap untuk nafkah anak kerana ia bergantung kepada:

1. Kemampuan kewangan bapa
   
2. Keperluan sebenar anak (umur, pendidikan, kesihatan)
   
3. Taraf hidup sebelum perceraian
   

Sebagai panduan, mahkamah biasanya menilai perbelanjaan bulanan seperti:

• Sekolah & tuisyen
  
• Makanan & susu
  
• Pengangkutan
  
• Kesihatan & ubat-ubatan
  
• Hiburan ringan & keperluan sosial
  

Setiap kes tuntutan nafkah anak akan diputuskan mengikut fakta dan kemampuan semasa.

Tunggakan Nafkah Anak 

Jika bapa tidak menunaikan nafkah selepas diperintahkan mahkamah, ibu boleh memohon tuntutan tunggakan nafkah anak. Mahkamah boleh:

• Mengeluarkan writ saman komital (penghinaan mahkamah)
  
• Menyita harta bapa
  
• Mengarahkan potongan gaji bulanan
  

Langkah ini penting bagi memastikan anak tidak terabai dari segi kewangan, dan hak mereka tidak dinafikan.

Soalan Lazim (FAQ) Tentang Tuntutan Nafkah Anak