Waris Enggan Tandatangan Pusaka?

Masalah waris enggan tandatangan pusaka merupakan antara punca utama harta keluarga tertangguh bertahun-tahun. Ramai tidak tahu bahawa keengganan seorang waris boleh menghalang keseluruhan proses pembahagian harta — menyebabkan harta beku dan sukar diurus. Artikel ini menerangkan sebab utama waris enggan tandatangan, serta langkah undang-undang yang boleh diambil untuk menyelesaikan isu ini secara sah dan profesional.

Mengapa Tandatangan Waris Diperlukan? 

Dalam proses tuntutan pusaka, semua waris berdaftar perlu menandatangani dokumen persetujuan bagi membolehkan harta dibahagi atau dipindah milik. Tandatangan diperlukan untuk:

• Mengiktiraf siapa waris sah;
• Menyatakan persetujuan pembahagian (faraid, hibah, wasiat atau muafakat);
• Membolehkan Pejabat Tanah atau Amanah Raya memproses pindah milik;
• Mengelak pertikaian masa depan.

Apabila ada seorang waris enggan tandatangan pusaka, keseluruhan proses terhenti kerana sistem pentadbiran pusaka di Malaysia menuntut persetujuan semua waris atau keputusan mahkamah.

Punca Utama Waris Enggan Tandatangan Pusaka 

Setiap kes berbeza, namun beberapa sebab biasa termasuk:

1. Tidak puas hati dengan agihan harta – Waris rasa pembahagian tidak adil atau berat sebelah.
2. Salah faham terhadap hukum faraid – Ramai menganggap faraid boleh dirunding sesuka hati, padahal ia ketetapan syarak.
3. Pertikaian keluarga atau dendam lama – Konflik lama boleh menggagalkan proses walaupun nilai harta kecil.
4. Tidak tahu proses sebenar – Ada waris menolak kerana takut ditipu atau tidak faham dokumen yang ditandatangani.
5. Masalah keberadaan waris – Ada waris berada di luar negara, sukar dihubungi atau meninggal dunia.

Kesan Jika Waris Enggan Tandatangan Pusaka 

Apabila waris enggan tandatangan pusaka, antara kesannya:

• Proses pentadbiran harta tidak boleh dimulakan di Amanah Raya atau Pejabat Tanah;
• Dokumen tidak lengkap menyebabkan permohonan ditolak;
• Harta kekal beku dan tidak boleh dijual, diagih atau diwarisi;
• Pertikaian keluarga menjadi semakin rumit dan panjang.

Oleh itu, penyelesaian segera perlu dilakukan sama ada melalui rundingan, mediasi atau saluran undang-undang.

Langkah Menyelesaikan Isu Waris Enggan Tandatangan

1. Rundingan dan Penjelasan Awal 

Langkah pertama ialah berbincang secara baik dengan waris terbabit. Jelaskan bahawa tandatangan bukan bermaksud melepaskan hak, tetapi hanya mengesahkan proses pembahagian yang sah mengikut faraid. Kadang-kadang keengganan berpunca daripada salah faham, bukan niat jahat.

2. Mediasi di Amanah Raya atau Pejabat Pusaka 

Sekiranya rundingan gagal, pihak Amanah Raya atau Pejabat Pusaka Kecil boleh mengatur sesi mediasi antara semua waris. Pegawai bertindak sebagai orang tengah untuk mencari penyelesaian.

3. Permohonan ke Mahkamah Tinggi Syariah atau Sivil 

Jika masih tiada jalan, langkah terakhir ialah memohon Perintah Mahkamah bagi membolehkan pembahagian dilakukan tanpa persetujuan waris tertentu.
Mahkamah akan menilai bukti hak milik, status waris, serta sebab keengganan.

📜 “Apabila waris tidak sependapat, maka hakimlah yang akan menentukan hak setiap orang.”
(Rujukan prinsip fiqh al-mawarith)

Peranan Surat Kuasa Mentadbir (LA) 

Untuk harta pusaka yang melibatkan akaun bank, rumah, atau tanah atas nama si mati, Surat Kuasa Mentadbir diperlukan. Ia membolehkan seorang waris dilantik sebagai pentadbir harta.

Namun, jika waris enggan tandatangan pusaka, proses pelantikan pentadbir juga akan tergendala. Dalam keadaan ini, mahkamah boleh mengeluarkan perintah melantik pentadbir berdasarkan bukti kelayakan dan keperluan kes.

Apa Boleh Dilakukan Jika Waris Hilang atau Tidak Dapat Dikesan? 

Dalam sesetengah kes, keengganan bukan disebabkan niat, tetapi kerana waris hilang atau tidak diketahui keberadaannya. Penyelesaiannya termasuk:

• Membuat permohonan waris hilang (missing person declaration) di Mahkamah Tinggi Sivil;
• Melantik pentadbir sementara bagi urusan tertentu;
• Menyimpan bahagian waris tersebut dalam akaun amanah sehingga ditemui.

Langkah ini memastikan hak waris lain tidak tergendala sepenuhnya.

Kesilapan Umum Dalam Urusan Pusaka 

1. Menangguh urusan hingga bertahun-tahun selepas kematian.
2. Mengabaikan nasihat peguam atau tidak memahami prosedur rasmi.
3. Membuat pembahagian tanpa perintah atau dokumen sah.
4. Bergantung sepenuhnya kepada persetujuan lisan antara waris.

Semua ini boleh mengundang risiko pertikaian dan menyebabkan harta beku sukar diselesaikan.

Peranan Peguam Dalam Kes Waris Enggan Tandatangan Pusaka 

Peguam berperanan penting membantu menyelesaikan kes waris enggan tandatangan pusaka secara profesional. Antara peranan mereka:

• Menasihati langkah undang-undang terbaik;
• Menyediakan dokumen perundangan sah (perintah faraid, LA, surat akuan waris);
• Menjadi wakil dalam mediasi atau mahkamah;
• Menjaga kepentingan semua waris agar pembahagian adil dan cepat.

Dengan bantuan peguam, isu yang berlarutan bertahun-tahun boleh diselesaikan dalam tempoh lebih singkat dan teratur.

Kesimpulan

Masalah waris enggan tandatangan pusaka bukanlah pengakhiran. Undang-undang Malaysia menyediakan jalan penyelesaian melalui rundingan, mediasi dan perintah mahkamah.

Yang penting, jangan biarkan emosi atau salah faham menjejaskan hak semua waris. Dapatkan nasihat peguam berpengalaman dalam urusan pusaka — kerana setiap hari berlalu tanpa tindakan, nilai harta boleh terus beku dan tidak memberi manfaat kepada sesiapa.